آموزش عملی
یکی از مهمترین راه کارهای تربیتی، شیوه آگاهی بخشی عملی» است که روایات بر آن تأکید دارند حضرت صادق علیه السّلام فرمود:
کُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُم
مردم را با غیر زبان خود (با اعمال و رفتار خود) براه حق دعوت نمائید.
بحار الأنوار الجامعة ج67 303
و بر ترک آن قرآن سرزنش فرموده : یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُون سوره صف آیه 2
چرا سخنى مى گویید که عمل نمى کنید؟
از این رو مطالعه و خوشمزگی کردن، با منابع آگاهی بخش، به ویژه آن ها که یا متن خود ثقلین قرآن و کلام معصومان (ع)» است و یا از مستندات دینی برخوردارند، از تأثیر بسزایی برخوردار است.
یا رب از عرفان به ما پیمان هاى سرشار ده
چشم بینا جان آگاه و دل هوشیار ده
مدتى گفتار بى کردار کردى مرحمت
روزگارى هم به ما کردار بى گفتار ده
دو نکته لازم به ذکر است:
۱- همان گونه که در انتخاب تغذیه جسمی افراد از سلیقه‌های مختلفی برخوردارند، مثلاً : نوجوان ها و جوانان، بیشتر به غذاهایی که با، بسته بندی جدید است، علاقه نشان می دهند، افراد جامعه نسبت به پذیرفتن غذاهای روحی (1) و معنوی، نیز انتخاب های مختلفی دارند، به طوری که دیده شده بعضاً یک شعر، یک مثل، یک داستان، یا لطیفه، بیشتر در روح آن ها اثر می گذارد تا یک آیه و یک حدیث.
از این رو برای آگاهی بخشی به افراد ابتدا باید سلیقه آنان بررسی شود.
۲- پس از قرائت و تکرار این نوع دانستنی ها، احتمال درخواست ادامه آن وجود دارد. (البته این اعلان آمادگی ممکن است پس از یک هفته باشد) این نشانه، استقبال و دل دادن طرف به آن منبع علمی دینی است، اکنون وقت آن رسیده که فرصت را غنیمت شمریم و مطلب را باز کرده و برای او توضیح دهیم.
نمونه قرائت ضرب المثل فارسی
(لازم به تذکر است، انشاءالله ما نمونه مستند سازی شده مجموعه الفبایی منابع دینی را به تدریج در اختیار شما قرار خواهیم داد)
از باب مثال: شما دنبال فرصت هستید، تا به شخصی هشدار دهید، ترک دوستی با، نا اهل را ، یا به دنبال تشویق کسی به کار و تلاش هستید خواه فرزندتان باشد یا دوستتان.
این ضرب المثل (آب کثیف چیزی را تمیز نمی کند) می‌تواند زمینه نصیحت و موعظه را برای شما باز کند.
به طرف می گوید این ضرب المثل ایتالیایی را برای من معنا کن، ممکن است پاسخ نا صحیحی از آن بشنوید، اینجاست که شما می توانید مطلب را باز کرده و آگاهی بخشی را شروع کنید ، به این که:
1 ) برداشت اول: همان گونه که آب کثیف ظرف یا ماشین را آلوده تر می کند؛ دوست بد نیز نه تنها مانع رشد انسان می شود بلکه ممکن است او را به جایی برساند که نه تنها در دنیا بیچاره شده، بلکه در قیامت هم آین آیه را می خواند و می گوید: یا لیتنی لم اتخد فلانا خلیلا، یعنی ای کاش با فلانی، دوست و رفیق نشده بودم، چرا که : لقد اضلنی عن الذکر یعنی: مرا از درستکاری و یاد خدا بازداشت.
۲) برداشت دوم: برای شستن ماشین اگر سر چشمه ای که آب گوارا دارد، برویم و مقدار آب روی ماشین ریخته و دستمال بکشیم، وسیله نقلیه ما تمیز می شود، در همان حال ممکن است تشنگی بر ما عارض شده، یک مشت از آب می آشامیم، بسا لذت بخش خواهد بود، سپس کمی کنار چشمه می نشینیم با خود فکر می کنیم چه با برکت است، این چشمه و آب های آن:
الف: ماشین ما را تمیز کرد.
ب: تشنگی ما را برطرف ساخت.
ج: می رود درختان را در باغ ها سیراب کرده تا میوه های خوشمزه برای ما تولید شود، اینجاست که با خود می گوییم، راستی چرا ما مثل این چشمه نباشم تا مفید به حال اجتماع و به درد خود و جامعه باشیم.
به نظر می رسد، این شیوه و راهکار (کمک گرفتن از یک ضرب المثل) برای رساندن حرف دل شما به طرف راهی کم هزینه و مؤصر خواهد بود، موفق باشید انشاالله.
داستانی هم در این باره بخوانید
هشدار یک آیه
وقتى که این آیه نازل گردید : یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا اَنْفُسَکُمْ وَ اَهْلیکُمْ ناراً وَ قُودُهَا النّاسُ وَالْحِجارَة (1) اى کسانى که ایمان آورده اید خود و خانواده خود را از آتشى که هیزم آن مردمان (کافرو مجرم) و سنگ است، نگهدارید شخصى از مؤمنان، شدیداً تحت تأثیر این آیه قرار گرفت به گونه اى که درگوشه اى نشست و گریه مى کرد، و مى گفت : من از نگهدارى خود و کنترل هواى نفسم ناتوانم، در عین حال نگهدارى اهل و بستگانم از انحرافات به من تکلیف شده است! رسول گرامى اسلام (ص) به او فرمود : همین اندازه براى تو کافى است که همان گونه که خود را امر به نیکی ها و نهى از بدی ها مى کنى، آنان را امر به خوبی ها و نهى از بدی ها کنى، یعنى وظیفه واجب تو همین است .(2) 1
- تحریم / 6. 2- المیزان، ج 19، ص 395.
دیگران کاشتند و ما خوردیم *** ما بکاریم و دیگران بخورند
(1) قال الحسن بن علىّ (ع) عجبت لمن یتفکّر فی مأکوله کیف لا یتفکّر فی معقوله فیجنّب بطنه ما یؤذیه و یودع صدره ما یردیه سفینه ص 84».
تعجب می کنم از کسانى که در غذاى جسم خود فکر می کنند ولى در امور معنوى و غذاى روح و جان خویش تعقل نمی نمایند، شکم را از طعام مضرّ حفظ می کنند ولى باک ندارند که افکار پلیدى در روان آن ها وارد شود!
زَیْدٍ الشَّحَّامِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى طَعامِهِ قَالَ قُلْتُ مَا طَعَامُهُ قَالَ عِلْمُهُ الَّذِی یَأْخُذُهُ عَمَّنْ یَأْخُذُه
الکافی ج1 50
زید شحام از امام باقر (ع) در تفسیر گفته خداى عزو جل (24 سوره 80): باید آدمى به خوراک خود نگاه کند» گوید: گفتم: مقصود از این خوراک چیست؟ فرمود: علمى که اخذ مى کند بنگرد از چه کسى اخذ مى کند (چون علم خوراک روح انسانى است).
والسلام مرتضوی
درباره این سایت